Prema novim prognozama Centralne banke (CB) BiH, u drugom kvartalu ove godine očekuje se nešto brži rast ekonomije od 2,4 odsto na godišnjem nivou, ali i veća inflacija.
Iz ove finansijske institucije su saopštili da se nastavak blagog rasta ekonomske aktivnosti iz prethodne godine očekuje u prvom kvartalu zbog nastavka rasta u djelatnostima uslužnog sektora i smanjenja inflatornog pritiska.
“Rast aktivnosti u uslužnom sektoru djelimično je kompenzirao pad aktivnosti u prerađivačkom sektoru, koja je bila dijelom i posljedica smanjene tražnje na tržištima zemalja glavnih trgovinskih partnera. Imajući u vidu kako industrijska proizvodnja bilježi nešto slabiji pad aktivnosti, a izvoz blagi rast na godišnjem nivou u aprilu 2024. godine, prva preliminarna procjena je da bi ekonomska aktivnost mogla biti nešto jača u drugom kvartalu, oko 2,4 odsto”, naveli su iz Centralne banke BiH.
Dodali su da posljedično preliminarna procjena intenziteta rasta realnog BDP-a iznosi 2,1 odsto za prvo polugodište 2024. godine.
“Procjenjujemo da bi ukupna inflacija mogla iznositi 2,6 odsto, a temeljna inflacija 4,2 odsto u drugom kvartalu 2024. godine. Očekujemo kako će godišnja inflacija u drugom kvartalu biti blago viša u maju i junu kao rezultat prvenstveno niske baze u prethodnoj godini, prvenstveno u odjeljcima transporta i režijskih troškova”, ističu u CB BiH.
Preliminarna procjena inflacije u trećem kvartalu ukazuje na blago jačanje inflatornih pritisaka u odnosu na prethodni kvartal, ali su projekcije i dalje u skladu s onim iz srednjoročnog makroekonomskog modela za 2024. godinu.
“Inflacija u BiH je primarno pod uticajem promjena u nivou temeljne inflacije, iz koje se isključuju cijene hrane, alkoholnih pića i duvana, te energenata, što ukazuje na rast domaćih cijena”, objasnili su iz Centralne banke BiH.
Doktor ekonomske diplomatije Siniša Pepić smatra da prognoze Centralne banke BiH koje predviđaju rast ekonomije od 2,4 odsto uz istovremeno povećanje inflacije predstavljaju dvosjekli mač.
“S jedne strane, rast ekonomije je pozitivan znak jer ukazuje na povećanje ekonomske aktivnosti, što može rezultirati stvaranjem novih radnih mjesta, rastom proizvodnje i većom potrošnjom. Međutim, rast inflacije može umanjiti koristi ovog ekonomskog rasta. Inflacija znači povećanje cijena robe i usluga, što može smanjiti kupovnu moć građana. Ako plate ne rastu proporcionalno sa inflacijom, standard života može opasti, jer će ljudi za isti iznos novca moći da kupe manje nego ranije”, naglasio je Pepić za “Nezavisne novine”.
Prema njegovim riječima, da bi rast ekonomije imao pozitivan efekat na društvo, važno je da se inflacija drži pod kontrolom.
“Ovo se može postići adekvatnom monetarnom politikom nad kojom nemamo stvarnu kontrolu zbog currency boarda, kao i stimulisanjem proizvodnje domaćih dobara kako bi se smanjila zavisnost od uvoza, koji često doprinosi inflaciji. Takođe, socijalne politike koje podržavaju najugroženije slojeve stanovništva mogu pomoći u ublažavanju negativnih efekata inflacije. Ukratko, rast ekonomije od 2,4 odsto je pozitivan znak, ali njegova stvarna vrijednost zavisiće od uspjeha u kontrolisanju inflacije i sposobnosti vlasti da obezbijede da korist od ekonomskog rasta stigne do šire populacije”, objasnio je Pepić.
Ekonomista Slaviša Raković kaže za “Nezavisne novine” da je teško sve to komentarisati jer jedno umanjuje drugo.
“Rast je skroman, ali je ipak rast, dok nam je, iz saopštenja, potpuno nepoznat rast inflacije”, navodi Raković.
